Zasady prowadzenia księgi przychodów i rozchodów
Podatnicy i inkasenci zobowiązani są do prowadzenia ksiąg podatkowych: rejestrów i ewidencji, ksiąg rachunkowych i podatkowej księgi przychodów i rozchodów (PKPiR). Ze względu na formalność i ścisłe zasady, które trzeba przy tym zachować, przedsiębiorcy często zlecają prowadzenie księgi przychodów i rozchodów księgowym. Prowadzenie pełnej księgi przychodów i rozchodów należy do zadań wykonywanych przez biura rachunkowe w ramach usług z zakresu pełnej księgowości. W tym artykule przybliżymy zasady prowadzenia PKPiR.
Jak prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów?
Przede wszystkim istnieją przesłanki warunkujące możliwość prowadzenia PKPiR. Prowadzą ją podmioty:
- rozliczające podatek według skali podatkowej lub podatek liniowy,
- prowadzące działalność gospodarczą indywidualnie, w formie spółki cywilnej albo spółki osobowej,
- oraz których przychody netto bez VAT z poprzedniego roku nie wyniosły powyżej 2 mln euro.
PKPiR jest zakładana na dzień 1 stycznia każdego roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działalności. Księgę można prowadzić w formie papierowej lub elektronicznej. W przypadku tej pierwszej formy istnieją dodatkowe wymagania w postaci obowiązku zbroszurowania i ponumerowania wszystkich stron. Także forma elektroniczna ma odmienne zasady, mianowicie musi zawierać instrukcję obsługi programu, w którym jest prowadzona; dodatkowo program ten musi umożliwiać bezzwłoczny wgląd w treść zapisów, a sposób przechowywania uniemożliwiać zniszczenie lub zniekształcenie danych. Zapisów w księdze dokonuje się na bieżąco, po polsku i w polskiej walucie. PKPiR musi być prowadzona:
- z zachowaniem wymaganej rzetelności,
- w sposób niewadliwy,
- jasno i przejrzyście.
Wadliwość polega na błędach formalnych. Wśród nich może znaleźć się niezachowanie wymaganej formy czy chronologii. Nierzetelność w prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów może polegać na zawieraniu w niej wpisów o zdarzeniach, które nie zaistniały i vice versa, a także na zaniżaniu kwot w stosunku do ich rzeczywistej wysokości – na przykład zaniżanie obrotu.
Dlaczego należy prowadzić księgę przychodów i rozchodów?
Zgodnie z Ordynacją podatkową księga przychodów i rozchodów może być dowodem w postępowaniu podatkowym. Jest to istotne wtedy, kiedy zrodzi się wątpliwość co do istnienia zobowiązania podatkowego. Dodatkowo, ponieważ prowadzenie ksiąg podatkowych jest obowiązkowe, nierzetelne i wadliwe prowadzenie tudzież nieprowadzenie ksiąg podatkowych naraża podatnika na konsekwencje karno-skarbowe.